Kυβέρνηση τελευταίας ευκαιρίας – FREE SUNDAY 19/9/2015

Συνέντευξη στην Αγγελική Σπανού

Με τις εκλογές της Κυριακής τελειώνει η περιπέτεια ή αρχίζει μια νέα;

Τους προηγούμενους τρεις μήνες ζήσαμε την τραυματική εμπειρία της βίαιης πρόσκρουσης ενός χειμάρρου υπερφίαλων προσδοκιών και ξέφρενης δημαγωγίας στο τσιμεντένιο φράγμα της ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Πολλοί από μας δεν ξαφνιαστήκαμε καθόλου που ο τοίχος της πραγματικότητας δεν υποχώρησε, αλλά η προθανάτια εμπειρία του δημοψηφίσματος και των παρεπομένων του ήταν τραυματική παρά ταύτα. Συνάμα όμως και λυτρωτική. Διαλύθηκαν οι οργανωμένες ψευδαισθήσεις και οι πολιτικοί διακινητές τους (με κορυφαίο τον κ. Τσίπρα) αναγκάστηκαν να αποδεχτούν αυτό που επί χρόνια κραυγάζαμε λοιδορούμενοι, ότι το δίλημμα είναι ένα και σαφές: χρεοκοπία και καταστροφική έξοδος από το ευρώ ή οδυνηρή προσαρμογή και μεταρρυθμίσεις με προσδοκία ανάκαμψης μέσα στο ευρώ.

Η μία περιπέτεια, λοιπόν, ήταν η αποκάλυψη, μετά τον εκτροχιασμό, της αλήθειας ότι ο μηχανοδηγός ήταν μεθυσμένος, για να αλλάξω μεταφορικό σχήμα. Η δεύτερη περιπέτεια, από την Κυριακή το βράδυ, είναι να σχηματιστεί μια κυβέρνηση διακομματικής συνεργασίας (γιατί αυτοδυναμία δεν αναμένεται) που θα οδηγήσει αφοσιωμένα, γρήγορα και αποτελεσματικά την εθνική αμαξοστοιχία στις ράγες της ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Δηλαδή, με άλλα λόγια, θα προχωρήσει ταχύτατα στην εφαρμογή, νομοθέτηση και υλοποίηση των συμφωνημένων δεσμεύσεων του τρίτου μνημονίου, έτσι ώστε να κλείσει επιτυχώς η πρώτη αξιολόγηση, να ξεκινήσει η διαπραγμάτευση για το χρέος, να κλείσει εγκαίρως και οπωσδήποτε εντός του 2015 η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος κουρέματος καταθέσεων άνω των 100.000 υπό το νέο καθεστώς του 2016, που θα έσερνε ξανά τη χώρα σε νέο εφιαλτικό φαύλο κύκλο. Εάν όλα αυτά ολοκληρωθούν εγκαίρως, η Ελλάδα μπορεί να προσδοκά επιστροφή στην κανονικότητα, άρση των capital controls και ανάκαμψη μέσα στο 2016. Εάν όχι…

Ποια θα ήταν η ιδανική κυβέρνηση για να βγει η χώρα από το τέλμα;

Η ιδανική κυβέρνηση θα πρέπει να διαθέτει στα κρίσιμα υπουργεία στελέχη αφοσιωμένα στην εφαρμογή του οικονομικού προγράμματος της χώρας, που να πιστεύουν στην αναγκαιότητά του και να είναι έτοιμα να υποστούν το πολιτικό κόστος και να υπερασπιστούν την πολιτική τους. Θα πρέπει να διαθέτει ευρεία και ασφαλή κοινοβουλευτική στήριξη, ώστε να μην κινδυνεύει από την αποστασία του κάθε λιπόψυχου βουλευτή της συμπολίτευσης. Θα πρέπει επίσης να συμπεριλαμβάνει τον ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να υποχρεωθεί το κόμμα αυτό να αναλάβει τις ευθύνες του, ολοκληρώνοντας τη «βίαιη» πολιτική ωρίμανσή του.

Μετά από πέντε χρόνια σε μνημόνια και οκτώ χρόνια στην ύφεση, έχουμε καταλάβει τις μας έχει συμβεί; Και άρα γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε για να υπερβούμε τις αιτίες της χρεοκοπίας;

Θα έπρεπε να ήταν σαφές από την αρχή. Άλλωστε η δική μας κρίση (σε αντίθεση με εκείνη της Ισπανίας ή της Ιρλανδίας, που ήρθαν ύπουλα μέσω χρηματοπιστωτικού συστήματος) ήταν γραμμένη στον τοίχο. Με 15% δημοσιονομικό έλλειμμα (και 11% πρωτογενές), με 14% εξωτερικό έλλειμμα, με 115% δημόσιο χρέος και 90% καθαρό εξωτερικό χρέος, με το ασφαλιστικό μας σύστημα μια ωρολογιακή βόμβα, το κράτος σε διάλυση και ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά τελικής κατανάλωσης/ΑΕΠ στην Ευρωζώνη, το 2009-2010 έπρεπε να περιμένουμε ότι είχαμε μπροστά μας ιδρώτα και δάκρυα. Καμία οικονομία στον κόσμο δεν θα μπορούσε να βγει από τέτοιες ανισορροπίες χωρίς ύφεση και ανεργία. Μόνο οι αδαείς και οι πολιτικοί απατεώνες είχαν την πολυτέλεια να παραμυθιάζουν τον κόσμο ότι η λύση στο πρόβλημά μας ήταν να μας χαρίσουν το χρέος οι πιστωτές και να μας χρηματοδοτούν τα ελλείμματα οι Ευρωπαίοι. Αλλά ο πολιτικός λαϊκισμός της αντιπολίτευσης (από τη ΝΔ του 2010-2011 στον ΣΥΡΙΖΑ του 2012-2014), μαζί με τα λάθη των ελληνικών κυβερνήσεων και των εταίρων και πιστωτών, συνέβαλαν στο να γίνει η ύφεση βαθύτερη, η ανεργία να εκτοξευτεί και η χώρα να παραδέρνει στη θύελλα του πολιτικού ρίσκου και της απειλής του Grexit, που πολλαπλασίαζε το κόστος της προσαρμογής. Κι εκεί που είχαμε αρχίσει να βγαίνουμε στην ανάκαμψη, η ανεργία να μειώνεται και το Grexit είχε μπει στο συρτάρι, χρειάστηκαν πέντε μήνες αλλοπρόσαλλης και φαρσικής διαπραγμάτευσης, που κορυφώθηκε στο τραγικό και ψευδεπίγραφο δημοψήφισμα του Ιουλίου, για να επιστρέψουν το Grexit και η ύφεση και η ανεργία να ξαναπάρει τον ανήφορο. Αν μετά απ’ όλα αυτά ακόμα δεν έχουμε πάρει το μάθημά μας, είμαστε άξιοι της μοίρας μας.

Στη χώρα μας δεν λειτουργεί πια το παραδοσιακό ευρωπαϊκό δίπολο κεντροδεξιάς-κεντροαριστεράς. Τι δείχνει αυτό;

Λειτουργεί, αλλά δεν είναι καθοριστικό. Οι διαφορές παραμένουν αισθητές σε επίπεδο ιεραρχήσεων και πολιτικών αξιών, αλλά λιγότερο σε επίπεδο εφαρμοσμένης πολιτικής. Αυτό όμως έχει να κάνει κυρίως με το ότι είμαστε μια χώρα σε παρατεταμένη κρίση, σε οικονομικό πρόγραμμα «αιρεσιμότητας» (conditionality) και εκτός κανονικότητας. Η ανάγκη εξόδου από την κρίση μέσα στο ευρώ ανέδειξε επείγουσες και υπέρτερες προτεραιότητες, που οδήγησαν στη «βίαιη» σύγκλιση κεντροδεξιάς-κεντροαριστεράς. Όμως και ευρύτερα το διεθνές οικονομικό περιβάλλον της ενοποίησης και παγκοσμιοποίησης, αλλά και οι αδήριτες αναγκαιότητες της ανταγωνιστικότητας και της μεταρρύθμισης του κοινωνικού κράτους (για να μπορεί να επιβιώσει στα επιδεινούμενα δημογραφικά δεδομένα), εκ των πραγμάτων οδηγούν σε αυτή τη σύγκλιση, ως μια διεθνή τάση.

Από τη στιγμή που κατέρρευσε η διχαστική κατασκευή μνημόνιο-αντιμνημόνιο δεν είναι σαφής η διαιρετική τομή του πολιτικού συστήματος. Αριστερά-Δεξιά, παλιό-νέο… Σκέφτεστε κάτι άλλο;

Το μνημόνιο-αντιμνημόνιο ήταν μια τεχνητή διαίρεση, προϊόν της λαϊκοδεξιάς και συριζοαριστερής δημαγωγίας. Το παλιό-νέο είναι η αντίληψη της πολιτικής με όρους τηλεοπτικού πρωινάδικου. Το πρόβλημα της πολιτικής μας σφαίρας δεν είναι η απουσία φρέσκων προσώπων, ούτε καν καινοφανών ιδεών. Και ο κ. Βαρουφάκης ήταν ένα φρέσκο πρόσωπο με ενδιαφέρουσες ιδέες και ένα πρωτότυπο στιλ, και αποδείχθηκε πολύ πιο επιζήμιος για τη χώρα απ’ οποιονδήποτε σχεδόν πολιτικό του «παλιού» πολιτικού συστήματος. Η πραγματική διαιρετική τομή που αναδείχθηκε μετά το δημοψήφισμα είναι ανάμεσα στις δυνάμεις εκείνες που είναι αποφασισμένες να υπερασπιστούν τη θέση της χώρας στο ευρώ και την Ευρώπη, καταβάλλοντας το αντίστοιχο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό τίμημα, και σ’ εκείνους που είτε επιθυμούν την έξοδο της χώρας από την ευρωπαϊκή οικογένεια, είτε αδυνατούν να αναλάβουν το κόστος της εφαρμογής του προγράμματος που μας κρατά στο ευρώ, είτε εξακολουθούν να εκτρέφουν ψευδαισθήσεις. Η τομή ευρώ-αντιευρώ είναι πλέον η κρίσιμη τομή στην ελληνική κοινωνία. Και θα έλεγα ότι το μόνο ίσως καλό που προέκυψε από τη δραματική εμπειρία των τελευταίων τριών μηνών είναι ότι το στρατόπεδο του ευρώ (μετά την υπογραφή του μνημονίου από τον κ. Τσίπρα) αναδείχθηκε συντριπτικά πλειοψηφικό. Πάντα, βέβαια, υπολανθάνει η βαθύτερη τομή ορθολογισμού/Διαφωτισμού vs ανορθολογισμού/ρομαντισμού, αλλά αυτό είναι μια άλλη μεγάλη συζήτηση.

Οι εταίροι μας φαίνεται πως προκρίνουν έναν μεγάλο συνασπισμό, αλλά σε μια τέτοια περίπτωση ποιο κόμμα θα ασκεί τον θεσμικό ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης; Αν είναι η Χ.Α. τρίτο κόμμα;

Τα μεγάλα αρνητικά ενός μεγάλου συνασπισμού είναι δύο: α) η χώρα πρέπει να έχει μια φιλοευρωπαϊκή αξιωματική αντιπολίτευση, β) η χώρα οπωσδήποτε δεν πρέπει να έχει τη Χ.Α. ως αξιωματική αντιπολίτευση.

Στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου δεν συζητήθηκαν τα «μεγάλα» (παραγωγικό μοντέλο, ασφαλιστικό, φορολογικό κ.ο.κ.). Θα μας στοιχίσει αυτό;

Δεν θα μας στοιχίσει τόσο – άλλωστε δεν περιμέναμε κάτι τέτοιο σε προεκλογική περίοδο. Το κρίσιμο είναι να συζητηθούν προγραμματικά και να μπουν επιτέλους σε λεπτομερή επεξεργασία, και κυρίως σε αποτελεσματική εφαρμογή, μετά τις εκλογές. Τα ψέματα τελείωσαν και άλλες αναβολές δεν υπάρχουν. Η κυβέρνηση της Δευτέρας θα είναι κυβέρνηση τελευταίας ευκαιρίας για τον τόπο.

Γιατί τόσο πλεόνασμα λαϊκισμού και τέτοιο έλλειμμα μεταρρυθμιστικής αντίληψης; Αλλάζει αυτό;

Μπορεί να αλλάξει, όταν ο λαϊκισμός φάει τα μούτρα του και αποδείξει τη γύμνια του. Όμως για να αλλάξει πραγματικά χρειάζονται γενναίες μεταρρυθμιστικές ηγεσίες που θα μιλήσουν τη γλώσσα της αλήθειας και θα ασκήσουν αποτελεσματική διαχείριση. Αλλιώς, η διάψευση των λαϊκιστικών προσδοκιών θα γεννά νέους, ακόμα πιο αδίστακτους λαϊκιστές, για να αναλάβουν τη σκυτάλη της νέας δημαγωγίας. Όπως η ρώσικη κούκλα του ΣΥΡΙΖΑ, όταν άνοιξε ο κ. Τσίπρας, από μέσα βγήκε η πολιτικά απεχθέστερη κ. Κωνσταντοπούλου.

Είμαστε ό,τι ψηφίζουμε ή κάτι καλύτερο;

Το μυστικό της λειτουργούσας αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι ότι η εκλεγμένη κυβέρνηση δεν (πρέπει να) φωτογραφίζει απλώς τους εκλογικούς συσχετισμούς. Λαμβάνει τη λαϊκή εντολή για να την ερμηνεύσει και να την πραγματώσει, προσφέροντας προστιθέμενη αξία εθνικής υπευθυνότητας. Αυτό είναι και το νόημα της τετραετίας: η κυβέρνηση έχει εντολή όχι να ικανοποιήσει τους ψηφοφόρους της, αλλά να πράξει τα αναγκαία και δυσάρεστα που απαιτεί το εθνικό συμφέρον. Υπό την έννοια αυτή, ψηφίζουμε για κάτι καλύτερο από αυτό που είμαστε.

http://www.free-sunday.gr/politics/item/10185-%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CF%85%CE%B2%CE%AD%CF%81%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CE%B5%CF%85%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%AF%CE%B1%CF%82

 

You May Also Like