Πόσο εφικτή είναι μια αριστερή πολιτική στο ευρώ; – Καθημερινή 15/11/2015

Α​​πό πρώτη άποψη, η Ελλάδα θα έπρεπε να αποτελεί εργαστήρι αριστερής πολιτικής, έχοντας τον χειρότερο συνδυασμό ανισότητας, φτώχειας και ανεργίας. Ομως πόσο εφικτή είναι πραγματικά μια αριστερή πολιτική στο ευρώ; Το ερώτημα είναι επίκαιρο όχι μόνο λόγω ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και λόγω ενός πιθανού αριστερού συνασπισμού στην Πορτογαλία.

Ο διεθνής καπιταλισμός είναι ευνοϊκό περιβάλλον για αριστερή διαμαρτυρία, δυσμενές όμως για αριστερή διακυβέρνηση. Η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά είναι ακόμα πιο περιοριστική, η νομισματική ένωση περισσότερο.

Πρόσθεσε τους περιορισμούς ενός δανειακού προγράμματος, και οι βαθμοί ελευθερίας σχεδόν εξαλείφονται. Αυτά βέβαια έπρεπε να γνωρίζει όποιο κίνημα διαμαρτυρίας φιλοδοξεί να γίνει αριστερή κυβέρνηση.

Ποιες οι προτεραιότητες της αριστεράς; Η αριστερά προτάσσει τη μείωση της φτώχειας και των ανισοτήτων, τη διεύρυνση ευκαιριών και δυνατοτήτων για τους αδύναμους, την ενίσχυση της κοινωνικής και διαγενεακής δικαιοσύνης. Μια σοβαρή αριστερά θα φρόντιζε οι παρεμβάσεις της να είναι διαρκέστερες (προτιμώντας τη θεσμοθέτηση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος από την παροχή πρόσκαιρων πελατειακών βοηθημάτων). Θα φρόντιζε επίσης να είναι βιώσιμες απέναντι στην επιδείνωση της οικονομικής συγκυρίας, και να μη συντελούν οι ίδιες στην επιδείνωση αυτή.

Μια σοβαρή αριστερά επίσης θα ήταν υποχρεωμένη να διαγνώσει ότι η κοινωνική κρίση συνδέεται πρωτίστως με την υψηλή ανεργία. Ο κυριότερος παράγοντας φτώχειας στην Ελλάδα είναι η φτώχεια των μακροχρόνια ανέργων, ιδίως εκείνων χωρίς επιδοματική προστασία – δηλαδή των περισσότερων. Δεν υπάρχει χειρότερη περιθωριοποίηση από τη μακροχρόνια ανεργία, ιδίως όταν αφορά εκατοντάδες χιλιάδες φτωχά νοικοκυριά χωρίς εργαζόμενα μέλη. Η μείωσή της έπρεπε να είναι ο πρώτος στόχος της αριστεράς.

Αρα με ανεργία 26%, προτεραιότητα δεν είναι η αύξηση του ελάχιστου μισθού, αλλά η άμεση δημιουργία κινήτρων αύξησης των θέσεων εργασίας, προσέλκυσης επιχειρήσεων και επενδύσεων. Δηλαδή οι προτεραιότητες της αριστεράς στην υψηλή ανεργία δεν είναι ίδιες με συγκυρία πλήρους απασχόλησης. Εως τώρα σχεδόν τίποτα στην περιγραφή δεν ταιριάζει στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ίσως ούτε και στον υποψήφιο συνασπισμό της Πορτογαλίας, αν κι είναι ακόμα πρόωρο.

Μια αριστερή κυβέρνηση υποχρεωμένη σε πλαίσιο λιτότητας; Θα απέβλεπε σε λιτότητα τουλάχιστον δίκαιη και φιλοαναπτυξιακή. Θα φορολογούσε προοδευτικά τη μεγάλη περιουσία, θα κρατούσε ψηλά τον ΦΠΑ στην κατανάλωση, αλλά θα μείωνε τις εργοδοτικές εισφορές, για να δώσει κίνητρα νόμιμης πρόσληψης και απασχόλησης. Μια αριστερή κυβέρνηση θα γινόταν πρωτοπόρος στην αύξηση των επενδύσεων (δημόσιων και ιδιωτικών), τη μεταρρύθμιση του κράτους, την επιτάχυνση της δικαιοσύνης, την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, τη βελτίωση όλων των δεικτών «ευκολίας του επιχειρείν», την αναβάθμιση και αριστεία της εκπαίδευσης και διασύνδεσή της με τις επιχειρήσεις, την αύξηση του μέσου επιχειρηματικού μεγέθους, την ενίσχυση εξαγωγικών και εμπορεύσιμων κλάδων, για έναν «αριστερό» σκοπό: για να μπορεί έτσι να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα και η εξωστρεφής ανάπτυξη χωρίς να χρειάζεται συμπίεση μισθών, αλλά αντίθετα επιτρέποντας σε βάθος χρόνου την αύξηση των μισθών μαζί με την αύξηση της παραγωγικότητας. Αυτά όμως όλα θα προϋπέθεταν μια σοβαρή, σοσιαλδημοκρατική, αριστερά.

Ενας αριστερός πρωθυπουργός προσηλωμένος στον στόχο των 100 δισ. επενδύσεων που χρειάζεται η χώρα τα επόμενα χρόνια, θα άνοιγε διάπλατα τις πόρτες σε οποιονδήποτε επενδυτή ερχόταν με ένα στοιχειώδες business plan. Θα έκοβε τα πόδια στους κομματικούς τραμπούκους και τα τοπικά παρακράτη που αντιμάχονται και καταστρέφουν εμβληματικές παραγωγικές επενδύσεις. Θα αντιλαμβανόταν τις κυβερνητικές του ευθύνες για τη μαζική μετανάστευση επιχειρήσεων από τη χώρα (χιλιάδες εταιρικά ΑΦΜ ανοίγουν σε Κύπρο και Βουλγαρία το τελευταίο διάστημα) και θα έκανε τα πάντα για να την αποτρέψει.

Η μόνη εκδοχή αριστεράς που μπορεί να λειτουργήσει κατά τις παραπάνω προδιαγραφές και περιορισμούς είναι μια σοσιαλδημοκρατική αριστερά. Αυτή είναι η μόνη βιώσιμη μετεξέλιξη για έναν κυβερνώντα ΣΥΡΙΖΑ ή έναν αριστερό συνασπισμό στην Πορτογαλία. Και η διαπίστωση έχει ιδιαίτερη σημασία υπό την εμπειρία του φοβερού θέρους 2015, με την κατάρρευση των ψευδαισθήσεων «αριστερής» δήθεν εναλλακτικής στο ευρώ και στο μνημόνιο, με τη χώρα να διασύρεται υπό συνθήκες «διαπραγματευτικής» γελοιότητας, και να βιώνει μια προθανάτια εμπειρία χρεοκοπίας στο ευρώ ή εξόδου από το ευρώ. Η σοσιαλδημοκρατία είναι λοιπόν η μόνη οδός για την αριστερά και για λόγους σοβαρότητας.

Υπάρχει δυνατότητα αριστερής πολιτικής στο ευρώ; Οχι, υπό τους αντικειμενικούς περιορισμούς ενοποίησης των αγορών, διεθνοποίησης του εμπορίου, ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων. Υπάρχει όμως η δυνατότητα προοδευτικότερης πολιτικής στο ευρώ. Με εφαρμοσμένη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, επιμερισμό κινδύνων μεταξύ κρατών (risk sharing), που θα επέτρεπε στο ευρώ να λειτουργεί ως οικονομική ένωση. Με ενιαίο προϋπολογισμό, ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης ανεργίας, ενιαίο σύστημα εγγύησης καταθέσεων. Υπάρχει με ευρεία πολιτική τόνωσης των επενδύσεων στην Ευρωζώνη, για να αντισταθμιστούν οι υφεσιακές επιπτώσεις της αποεπένδυσης και της ανεργίας, σήμερα που τα επιτόκια είναι κοντά στο μηδέν. Υπάρχει ως πίεση για περισσότερες επεκτατικές πρωτοβουλίες της ΕΚΤ, για να υψωθεί ο δείκτης πληθωρισμού προς το 2%, να αποτραπεί ο αποπληθωρισμός και η στασιμότητα. Υπάρχει η δυνατότητα προοδευτικής στροφής σε επίπεδο Ευρωζώνης συνολικά. Αλλά η δυνατότητα αριστερής πολιτικής σε μια χώρα, ή σε δύο, αυτό δεν υπάρχει.

http://www.kathimerini.gr/838687/opinion/epikairothta/politikh/poso-efikth-einai-mia-aristerh-politikh-sto-eyrw

You May Also Like